KURŞUNLU CAMİ

         Hükümet meydanının güneyinde cadde üzerindedir. Sağındaki minaresi külâhıyla beraber muntazam kesme taşla yapılmıştır. Kapısının üstündeki 1958 rakamları yapılış tarihini gösterir. Caminin ahşap kapı kanatlarının üzerine Kûfi hat ile kucaklaşma şeklinde (Allah ve Muhammed), kapının üstüne de (1325 yılı) yazılmıştır. Kapısının kemeri yonu taşındadır. 1964 yılında Caminin Kıble tarafına beton bir kısım eklenmiştir. 10 pencereden ışık alır. Mihrabı taştandır. Cami üç boğdam üzerine ağaç direklidir.

         Eski mabedin damı altı yığma sütunla duvarlara dayalıdır. Kıble tarafına dört beton direk ilave edilmiştir. Mabedin Kıble tarafında üç, kuzey tarafında iki dükkânı vardır. Mabedin eski adı (Hacı Bektaş Cami) dır. Mabet daha eskiden tek kubbeli imiş. Kubbe yıkıldığı için dam örtülü yapılmıştır. Camiyi Hacı Bektaş Camini Koruma Derneği idare ediyor. Caminin hiçbir yerinde yapanın, yaptıranın adını ve yapıldığı tarihi bir kitabe yoktur. Buraya kadar olan anlatım 1988 öncesidir. Bu cami 1987 ve 1989 yıllarında yıkılarak dönemin Niğde Valisi Ünal Özgödek öncülüğünde Selçuklu Mimarisine uygun olarak yeniden yapılmıştır. Bu caminin Selçuklu eseri olduğunu zannedenlerde bilgilendirilmiş oldu.

    

                                        

SELÇUKLU DARPHANESİ

         Anadolu Selçuklu Darphaneleri olarak bilinen iki örnekten birisidir. Bazı kaynaklarda, darphaneyi Sultan I. Keyhüsrev’in kurduğunu, oğlu İzzettin Keykavus’un darphaneyi geliştirdiğini yazar. Bazı kaynaklarda ise Sultan II. Rükneddin Süleyman’ın 1196 yılında Aksaray’da basılmış gümüş parası olduğunu yazar. Bu nedenle Selçuklular Aksaray’da para bastırmadıklarına göre darphanenin II. Süleyman Şah zamanında yapılmış olması kabul edilir.

         Bu darphane içinden bakıldığında iki katlı olmasına rağmen, alt katından dışarıya açılan hiçbir yolun olmadığı, darphanenin sıkı güvenlikte olduğu ve değerli paraların basıldığını göstermektedir.

         Aksaray Osmanlı Devleti’ne geçtikten sonra Vakfa ve Beytülmal’e ait olan Aksaray darphanesi ihmal edilmiş ve yıkılmıştır. Darphane iki kat halindedir. Kubbesinde ve diğer yerlerinde çiniler mevcuttur. Aksaray’da Selçuklular, İlhanlılar, Karaman oğulları ve Ertan oğulları para bastırmışlardır. Darphanenin kitabesi yoktur. Tarihi kaynaklarda çinilerine dayanarak 13. yüzyılda yapıldığı kaydedilmektedir. Darphane ile ilgili kazı çalışmaları bir süre devam etmiştir.

         Bu kazı çalışmalarını hemşerimiz Prof. Dr. Bekir DENİZ, öğrencileri ile birlikte birkaç yıl aralıksız olarak sürdürmüştür. 1998 yılında bir televizyon kanalına hazırladığım belgesel için yaptığım çalışmada Sayın DENİZ ile bir röportaj yapmıştım. Daha sonra burası ile ilgili bir kitap çıkaracağını bizlere söylemişti. Daha sonra bu kitabı Tez olarak yayınlamıştır. Darphanenin çevresinden çıkan mezarlarında gerçek mezar olmadığı, inşaat temellerinden çıkan kemiklerin bu binanın çevresine gömülmesi sonucu oluştuğu ve bunlarında önemli insanlara ait kemikler olduğunun zannedildiğini röportajımızda bize anlatmıştır. Darphane Yusuf Hakiki Baba Türbesi karşısında yarı yıkık vaziyettedir.   

 

ÇAVDAR BABA CAMİ

         İlimizin Büyük Bölcek mahallesinde Çavdar Baba sokağındadır. Üç boğdan halinde ağaç üzerine hasır atılarak yapılan damın üstü sonradan kiremitle örtülmüştür. Caminin duvarları taştandır. Cami altı pencereden ışık alarak aydınlatılır. Cami seviyesinden aşağıda bir yatır vardır. Halk arasında bu yatırın Çavdar Babaya ait olduğu söylenir. Camide alt kısmı kırılmış eski bir taş şamdan vardır.

 

 

 

DEBBAĞLAR (KÖPRÜBAŞI) CAMİ

         Pamucak mahallesinde Debbağlar köprüsünün tam karşısındadır. Cami eski kabristan üzerine yapılmıştır. Eski kabristandan maksat siloların olduğu bölge Sinne çayı denen bir kabristanlık iken bu gün burası da yok olmuştur. Bu caminin bulunduğu yerdeki mezarlarda Sinne Çayına taşındıktan sonra yapılmıştır. Caminin 1875 yılında Şehzade Hüseyin KEMAL tarafından tamir edilmiştir. Cami Fatih, II. Beyazıt ve III. Murat zamanında vakıf kayıtlarında yer almıştır.

 

FERİŞTAH HATUN CAMİ

         Kızılca-Bedir muhtar mahallesindedir. Fer iştah Hatun tarafından yaptırılmıştır. Cami 1993 yılında yıkılmış ve aslına uygun tamir olarak yeniden yapılmıştır. Cami Fatih ve Beyazıt adına Aksaray kayıtlarında “Köhne Cami” diye meşhur olan “Sinan Mescidi” olarak geçer.

 

HACI YUSUFLU MESCİDİ(CINCIKLI MESCİD)

Taş pazar mahallesindedir. Selçuklulardan kalma değerli bir eserdir. Sadece bir tarafında on metre kitabeli çinilerle hendesi şekillerle süslü bir duvar kalmıştır. Camiye çinilerden dolayı Cıncıklı cami ya da Cıncıklı mescidi denmektedir. Tahminen 13. yy. sonu ile 14. yy. başlarında yapılmış olabilir. Bu mescit Vakıflar Bölge müdürlüğü tarafından onarılmıştır.

 

 

 

RIZA HASAN CAMİ

         Sofular mahallesinde, Baş köprü yanındadır. Kuzey temelleri Karaman oğulları ya da Selçuklular tarafından yapılan su temelleri üzerine oturtulmuştur. Perekzade İbrahim Efendi bu camiyi yıktırarak yeni camiyi yaptırmıştır. Kitabede 1925 yılında yapıldığı yazılmıştır. Eski cami ise 1519 yılında II. Beyazıt zamanında Mahmut oğlu Hacı Hasan tarafından yaptırılmıştır. Cami kesme taştan yapılmıştır. Bu camide Vakıflar tarafından yeniden onarılmıştır.

 

            SIRÇALI CAMİ

         Küçük Bölcek mahallesinde bulunan cami, ilk yapıldığında kubbeli iken sonra kerpiçle yapılmıştır. Mimari bir özelliği yoktur. Minarenin şerefesi ve külahı yıkılmıştır, halen yıkık bulunmaktadır. Bundan dolayı Yıkık Minare cami veya Güdük Cami adı verilir. Caminin kitabesi yoktur.

 

HARABE VEYA YOK OLAN CAMİLER

         Ahmet Bey Mescidi yok olmuştur. Araç zade Cami harabe haldedir. Zincirli Mescidi yok olmuştur. Fahri Tabip Mescidi yok olmuştur. Gök minare Cami yok olmuştur. Şeyh Tur Hasan Dede Cami harabe haldedir. Karamanoğlu Cami yok olmuştur. Keyhüsrev Cami, Nakkaş iye Cami, Sarı Yakup Cami, Kara oğlan Cami ve Terlemez Baba Mescidi yok olmuştur.